sobota, 31 marca 2012

Branting i szwedzka socjaldemokracja

Szwecja uważana jest za ojczyznę socjaldemokratycznego państwa opiekuńczego. Niewiele jednak mówi się w Polsce o początkach ruchu oraz dziejach partii. Poniższy tekst jest szkicem dotyczącym historii szwedzkiej socjaldemokracji do śmierci jej pierwszego lidera.
Początki ruchu lewicowego w Szwecji nierozerwalnie łączą się z postacią syna nauczyciela z Malmö, Augusta Palma. Idee socjalne przywiózł do Szwecji po długim pobycie na północy Niemiec gdzie żył ze swoją żoną, ale został zmuszony do opuszczenia kraju z powodów politycznych. Kiedy powrócił do Szwecji kontynuował działalność. W swoim rodzinnym mieście wygłosił pierwsze przemówienie zatytułowane „Hvad vilja socialdemokraterna?” – „Jaka będzie socjaldemokracja?”. Palm uważał, że celem socjaldemokracji powinna być walka o powszechne prawo wyborcze żeby później zmusić rząd do przeprowadzenia reform. Odrzucał koncepcję walki klas. Wierzył w ponadklasowy charakter państwa. Jego słynny odczyt miał miejsce 6 listopada 1881 i można go uznać za początek dziejów ruchu w Szwecji, ale trzeba pamiętać, że bunty robotników miały miejsce wcześniej, na przykład w Sundvall w 1879.